Dziś choinki traktowane są jako świecki element święta, ale tak naprawdę wzięły swój początek z pogańskich obrzędów, które zostały zaadaptowane przez chrześcijan, aby uczcić narodziny Jezusa Chrystusa.
Dlaczego ubieramy choinkę? Rzymskie początki tradycji
Ponieważ ta wiecznie zielona roślina kwitnie przez cały rok, stała się symbolem życia wiecznego dzięki narodzinom, śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa. Jednak zwyczaj przynoszenia gałązek drzew do domu zimą zapoczątkowali starożytni Rzymianie, którzy zimą dekorowali wnętrza zielenią lub umieszczali gałązki laurowe na cześć cesarza.
Zmiana nastąpiła wraz z chrześcijańskimi misjonarzami, którzy służyli germańskim plemionom około 700 r. n.e. Legenda głosi, że Bonifacy, rzymskokatolicki misjonarz, ściął w Geismar w starożytnych Niemczech potężny dąb, który był poświęcony norweskiemu bogu piorunów Thorowi, a następnie zbudował z drewna kaplicę. Bonifacy rzekomo wskazał na wiecznie zielone drzewo jako przykład wiecznego życia Chrystusa.
"Rajskie drzewa", czyli dlaczego ubierano choinki w średniowieczu
W średniowieczu popularne były przedstawienia plenerowe opowiadające historie biblijne, a jedno z nich uświetniało święto Adama i Ewy, które przypadało w Wigilię Bożego Narodzenia. Aby zareklamować przedstawienie niepiśmiennym mieszczanom, uczestnicy paradowali przez wieś niosąc małe drzewko, które symbolizowało rajski ogród. Drzewka te w końcu stały się "rajskimi drzewkami" w domach ludzi i były dekorowane owocami i ciasteczkami.
W 1500 roku choinki były już powszechne na Łotwie i w Strasburgu. Inna legenda głosi, że niemiecki reformator Marcin Luter umieścił świece na wiecznie zielonej choince, aby imitować gwiazdy świecące podczas narodzin Chrystusa. Z biegiem lat niemieccy szklarze zaczęli produkować ozdoby, a rodziny konstruowały domowe gwiazdy i wieszały słodycze na swoich drzewkach.
Nie wszystkim duchownym pomysł ten przypadł do gustu. Niektórzy wciąż kojarzyli go z pogańskimi obrzędami i twierdzili, że odrywa on od prawdziwego znaczenia Bożego Narodzenia. Mimo to, kościoły zaczęły stawiać w swoich świątyniach choinki, którym towarzyszyły piramidy z drewnianych klocków ze świeczkami.
Tradycja stawiania choinki, a tradycja dawania prezentów
Tak jak drzewa zaczęły się od starożytnych Rzymian, tak samo było z wymianą prezentów. Praktyka ta była popularna w okresie przesilenia zimowego. Po ogłoszeniu chrześcijaństwa oficjalną religią Imperium Rzymskiego przez cesarza Konstantyna I (272 - 337 r. n.e.), dawanie prezentów odbywało się w okolicach święta Trzech Króli i Bożego Narodzenia.
Mikołaj, biskup Myry (6 grudnia), który rozdawał prezenty ubogim dzieciom, oraz książę czeski Wacław żyjący w X wieku, który zainspirował kolędę "Dobry król Wacław" z 1853 r. Ta tradycja zanikła, by odrodzić się ponownie z okazji świąt świąt.
W miarę jak luteranizm rozprzestrzeniał się w Niemczech i Skandynawii, zwyczaj dawania prezentów świątecznych rodzinie i przyjaciołom szedł z nim w parze. Niemieccy imigranci do Kanady i Ameryki przywieźli swoje tradycje związane z choinkami i prezentami na początku XIX wieku.
Największy impuls dla choinek dała ogromnie popularna brytyjska królowa Wiktoria i jej mąż Albert z Saksonii, niemiecki książę. W 1841 r. ustawili oni na zamku Windsor misterną choinkę dla swoich dzieci. Rysunek z tego wydarzenia w Illustrated London News krążył w Stanach Zjednoczonych, gdzie ludzie entuzjastycznie naśladowali wszystko, co wiktoriańskie.
Dlaczego na choince umieszczamy lampki choinkowe?
Popularność choinek zrobiła kolejny skok do przodu po tym, jak w 1895 roku prezydent USA Grover Cleveland ustawił w Białym Domu okablowaną choinkę. W 1903 roku amerykańska firma Eveready Company wyprodukowała pierwsze wkręcane lampki choinkowe, które mogły być zasilane z gniazdka ściennego.
Piętnastoletni Albert Sadacca przekonał swoich rodziców do rozpoczęcia produkcji lampek choinkowych w 1918 roku, używając żarówek z ich firmy, która sprzedawała podświetlane wiklinowe klatki dla ptaków ze sztucznymi ptakami w środku. Kiedy w następnym roku Sadacca pomalował żarówki na czerwono i zielono, biznes naprawdę się rozkręcił, co doprowadziło do założenia wielomilionowej firmy NOMA Electric Company.
Wraz z wprowadzeniem plastiku po II wojnie światowej, sztuczne choinki weszły w modę, skutecznie zastępując prawdziwe drzewka. Chociaż choinki są dziś widoczne wszędzie, od sklepów, przez szkoły, po budynki rządowe, ich znaczenie religijne w dużej mierze zostało zatracone.
Niektórzy chrześcijanie wciąż stanowczo sprzeciwiają się stawianiu choinek, opierając swoje przekonanie na fragmentach Jeremiasza 10:1-16 i Izajasza 44:14-17, które ostrzegają wierzących, by nie robili sobie bożków z drewna i nie kłaniali się im. Jednak w tym przypadku fragmenty te są prawdopodobnie źle interpretowane. Ewangelista i autor John MacArthur ustawił opisał sprawę w następujący sposób:
"Nie ma żadnego związku między czczeniem bożków a stawianiem choinek. Nie powinniśmy przejmować się bezpodstawnymi argumentami przeciwko dekoracjom świątecznym. Powinniśmy raczej skupić się na Chrystusie i dać z siebie wszystko, aby pamiętać o prawdziwym powodzie tych świąt."
Dlaczego na szczycie choinki znajdziemy anioła lub gwiazdę?
Istnieje kilka różnych rodzajów ozdób stawianych na szycie choinki. Współcześnie, niektórzy ludzie mogą nawet mieć nowatorskie lub żartobliwe "czubki" dla swoich drzew. Najbardziej tradycyjne, są jednak anioły, które zwyczajowo są umieszczone na szczycie choinki, aby symbolizować aniołów, którzy ogłosili narodziny Jezusa. Podobnie, niektórzy ludzie mogą zdecydować się na umieszczenie gwiazdy na szczycie swojego drzewka, aby symbolizować Gwiazdę Betlejemską.
Podobno popularność anielskiego "czubka" wynika z tradycji bożonarodzeniowych królowej Wiktorii w latach 1800. Ona i jej mąż książę Albert przynieśli pierwszą choinkę do zamku Windsor, a kiedy słowo się rozeszło, gospodarstwa domowe w krajach anglojęzycznych i krajach o wpływach angielskich zaczęły naśladować praktykę, którą para królewska przyniosła ze swoich niemieckich rodzin. Rodzina królewska ozdobiła swoje drzewko wieloma takimi samymi rodzajami ozdób, jakich używamy dzisiaj, w tym aniołkiem na choinkę, więc modne rodziny, które chciały naśladować rodzinę królewską, również to zrobiły, co doprowadziło do powstania tradycji, którą znamy.