Kolor purpurowy, znany również jako purpura, od wieków kojarzony był z władzą, bogactwem i szlachetnością, głównie ze względu na trudność i kosztowność jego produkcji.
Skąd pozyskiwano purpurowy barwnik w Starożytności czy Średniowieczu?
W starożytności i średniowieczu do barwienia materiałów na kolor purpurowy używano kilku różnych metod, z których najbardziej znane to:
Purpura tyryjska (purpura cesarska): Najbardziej znanym i cenionym źródłem purpury w starożytności była purpura tyryjska, produkowana z małych mięczaków morskich z rodzaju Murex, zwłaszcza Murex brandaris i Murex trunculus. Te małże były zbierane ze wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego, głównie w okolicach miasta Tyru (obecnie w Libanie). Produkcja barwnika była niezwykle czasochłonna i droga, ponieważ z tysięcy tych stworzeń można było uzyskać jedynie gram barwnika, co czyniło purpurę dostępną tylko dla najbogatszych i najbardziej wpływowych osób, takich jak królowie i wyższe duchowieństwo.
Purpura z kermesu (czerwień kermesowa): Innym źródłem barwnika o podobnym, choć nieco różniącym się odcieniu, był kermes, pozyskiwany z ciała żeńskich owadów z gatunku Kermes vermilio, żyjących na dębach kermesowych w regionach Morza Śródziemnego. Barwnik ten był używany od czasów starożytnych do późnego średniowiecza, choć jego odcień był bardziej czerwony niż purpurowy.
Laka: W średniowieczu, szczególnie w Azji Południowej, do produkcji purpurowych i czerwonych barwników używano również laki, naturalnego barwnika produkowanego przez owady z rodzaju Kerria, żyjące na drzewach, zwłaszcza na figowcach. Barwnik ten, podobnie jak kermes, miał bardziej czerwonawe tony.
Orceina i alizaryna: W późniejszych okresach, wraz z rozwojem technik barwienia, zaczęto również używać innych naturalnych źródeł barwników, takich jak orceina, otrzymywana z porostów, oraz alizaryna, pozyskiwana z korzenia rośliny zwanej marzaną barwierską. Te metody nie były jednak tak prestiżowe ani kosztowne jak użycie purpury tyryjskiej.
Purpura, ze względu na swoją rzadkość i cenę, była symbolem statusu i władzy, co sprawiało, że była ona bardzo pożądana wśród elit w całej starożytności i średniowieczu.
Skoro purpura była kojarzona z władzą, dlaczego kolor ten nie występuje na flagach państwowych?
Purpura była przez wiele wieków symbolem władzy, bogactwa i prestiżu ze względu na trudność i kosztowność jej produkcji. Ograniczona dostępność i wysoka cena barwnika sprawiały, że purpura była zarezerwowana głównie dla najwyższych warstw społecznych, takich jak królewskie rody i wysokie duchowieństwo. Mimo tej symbolicznej wartości purpura rzadko pojawia się na flagach państwowych z kilku powodów:
Trwałość barwnika: Historyczne metody produkcji purpurowego barwnika często nie dawały koloru trwałego na tyle, by mógł on przetrwać warunki zewnętrzne, w jakich eksponowane są flagi. Barwnik mógł blaknąć pod wpływem światła słonecznego i warunków atmosferycznych.
Koszty produkcji: Tradycyjne metody produkcji purpurowego barwnika były niezwykle kosztowne i pracochłonne. Użycie tak drogiego barwnika na flagach narodowych, które muszą być produkowane w dużej liczbie, byłoby niepraktyczne i nieekonomiczne.
Dostępność materiałów: W przeszłości dostęp do materiałów potrzebnych do produkcji purpurowego barwnika był ograniczony geograficznie do pewnych regionów, co dodatkowo utrudniało jego powszechne użycie.
Symbolika kolorów: W heraldyce i symbolice narodowej, kolory używane na flagach mają określone znaczenia. Czerwień, biały i niebieski to najczęściej wybierane kolory ze względu na ich symboliczne znaczenie - odwaga, czystość i sprawiedliwość, odpowiednio. Purpura, choć była symbolem władzy i bogactwa, nie była tak powszechnie kojarzona z koncepcjami narodowymi czy patriotycznymi.
Rozwój syntetycznych barwników: W XIX wieku, po wynalezieniu pierwszych syntetycznych barwników, możliwość produkcji szerokiej gamy kolorów, w tym purpury, stała się znacznie tańsza i łatwiejsza. Jednak tradycje i wzorce kolorystyczne flag narodowych były już w dużej mierze ustanowione, a purpura nie znalazła swojego miejsca w tej symbolice.
Chociaż purpura jest rzadko spotykana na flagach narodowych, niektóre kraje używają odcieni fioletu w swoich symbolach narodowych, emblematach czy flagach ceremonialnych, ale nadal jest to dość nietypowe.